PREÏSTÒ PARC DE TURSAC :
LA MAISON DE PETETAS DELS PALEONTOLÒGS

Se conéis de la Preïstòria nonmàs çò que a ben volgut ressortir de la tèrra, per azard o aprèp d’escavaments deliberats. Sus los òsses, on bòta de noms, de las etiquetas, d’aprèp l’endrech, lo que descòbra e l'air del temps. Atal dempuèi 150 ans, òm avança tot suau, en reculant cap a nòstras originas. De garrolhas verinosas esclatan d’unes còps : aqueste es un singe, aquel un òme, aqueste una bruta, aquel un sabent… Aquò fai vint ans, per apasimar los esperits e abordar las causas simplament, una femna, plan resolguda a aparar los testimoniatges d'epòcas passadas – a salvat de l'abandon la cauna del Chen nisada dins lo Puèi de Doma, que recèla los darrièrs testimoniatges de las erupcions d’aquel volcan entredormit dempuèi 12 000 ans – e un antropològ, familhièr dels òmes fossiles del Perigòrd per ne’n aver tastat quantitats –e tot-parier son rares– an agut l'idèia ensemble de repoplar un valon, demorat aquí, al cròs de la ròca, immutable, bonhat dins un clar-escur rassegurant e misteriós tot a l’encòp. Aquò’s atal que naissiá lo Preïstò Parc de Tursac que a festejat aquesta annada sos vint ans, jos los uèlhs atendresits de sos creators : Madama Ugueta Girard e lo Professor Heim, paleantropològ del Museum Nacional d'Istòria Naturala. L'escasença de ne’n rapelar la genèsi e los objectius : trasmetre e cambiar, coma las donadas scientificas, de longa.

Las causas fuguèron simplas aquò fai vint ans : maisei que de las esqueletas de "Neandertalians" e de "Cròs Manhons" èran estat retrobadas pas luènh del Parc, s'agissiá de las far tornar paréisser tals coma avián viscut aquí. Sus la basa de coneissenças morfologicas e comportamentalas acquesidas concernant los òmes preïstorics, madomaisela Monica Luyton, artista especialisada dins aquel tipe de reconstitucion, aguèt per mission de crear de motlatges per tornar balhar còrs a las esqueletas e vida al valon. Una vida al pus prèp de la natura, faita de culhida, de caça e de pesca e de convèrsa al canton. Une vida que d’unes de nòstres contemporanèus recèrcan uèi, saturats del modèrne progrès.

En marge dels musèus e dels sitis ornats, lo Preïstò Parc presenta atal un autre apròchi de çò que fuguèron nòstras vidas avant. La suaudor de l'endrech, son costat barrat, son circuit boclat a l'abric dels ròcs permetan de se permenar sus las traças de nòstras originas, demest los nòstres, tot bonament. Au-delai dels descopatges, de las etiquetas a las prononciacions estranhas : erectús, neandertal, homo sapiens, cròs manhon, e de l'obsession de determinar los ligams de parentat– s'agís de nòstres davancièrs dirècts o de cosins eslunhats ?– lo professor Heim e madama Girard nos balhan a veire dins aquel parc l'unitat de l'umanitat. Una sola umanitat amb de las adaptacions permanentas, un long continuum que se sap ni lo començament nimai la fin. Benlèu descobrirem lèu l'aspèct bufèc d’aquelas etiquetas instituant de frontièras totas relativas...

Per sos vint ans lo Preïstò Parc a aculhit una ondada d’umans urós de se permenar sus sos caminòls ombrats, non pas vestits amb de pèls de bèstias mas en blazers, sotana, jeans o raubas de serada. Una sola umanitat amb de costumes que quitan pas de cambiar mas totjors lo meteis plaser de trevar aquel luòc secrèt e aculhent, jusca a uèi.

Sofia Cattoire